ออทัม สุนัขพันธุ์ปอมเมอเรเนียน เพศผู้ อายุ 8 เดือน มีเห็บตามตัวค่อนข้างเยอะ

ก่อนหน้านี้เจ้าของป้องกันเห็บด้วยการฉีดยามาโดยตลอด แต่ครั้งนี้เจ้าของได้ให้ออทัมกินยาป้องกันเห็บที่ซื้อมาจากท้องตลาด เพราะเห็นว่าราคาถูกกว่า ซึ่งมีตัวยาสำคัญคือ Ivermectin

ออทัมกินยาเข้าไปหนึ่งเม็ดตอนเวลาประมาณ 4 ทุ่ม เช้าวันรุ่งขึ้นออทัมเริ่มมีอาการเดินชนของที่วางอยู่ในบ้าน เจ้าของสังเกตเห็นจึงพามาเพราะสงสัยว่าออทัมจะตาบอด

หลังจากตรวจร่างกายทั่วไปพบว่าออทัมตามองไม่เห็นทั้งสองข้าง ม่านตาขยายจนสุดทั้ง 2 ข้าง ดูหวาดระแวงเพราะตามองไม่เห็น มีเห็บตามตัว ไม่มีอาเจียน ไม่มีอาการทางระบบประสาทอื่นๆ ออทัมสามารถกินข้าวได้ปกติ ขับถ่ายปกติ

จากการซักประวัติและการตรวจร่างกายทั่วไปทำให้สงสัยว่าออทัมอาจตาบอดจากการได้กินยากำจัดเห็บหมัดเกินขนาด

นอกจากนี้ออทัมยังได้รับการตรวจเลือดเพิ่มเติมเพื่อหาสาเหตุอื่นๆ ที่อาจเป็นต้นเหตุของอาการตาบอดเฉียบพลันได้ (Acute blindness) และตรวจตาอย่างละเอียด

หมอได้ให้ออทัมทำการรักษาตัวอยู่ที่โรงพยาบาลและให้สารน้ำเข้าทางเส้นเลือด สังเกตความผิดปกติทางระบบประสาทที่อาจเกิดขึ้นตามมาจากพิษของยาเพื่อที่หมอจะได้ทำการแก้ไขในทันที

ผลการตรวจเลือดพบว่าออทัมมีเกล็ดเลือดต่ำ ไม่พบพยาธิเม็ดเลือด ค่าตับและไตอยู่ในเกณฑ์ปกติ
และการตรวจตาพบว่าขั้วประสาทตาบวม (Optic disc swelling) ทั้ง 2 ข้าง
จากการตรวจทั้งหมดทำให้สรุปได้ว่าอาการตาบอดเฉียบพลันของออทัมนั้นเกิดจากการได้รับยา Ivermectin เกินขนาดนั่นเอง

หลังจากทำการรักษาอยู่ที่โรงพยาบาล 2 วันอาการของออทัมค่อยๆ ดีขึ้นเรื่อยๆ ไม่มีอาการชัก ตาเริ่มมองเห็นได้ และม่านตากลับมาเป็นปกติ

ร่าเริง กินอาหารและขับถ่ายได้ปกติ หมอจึงพิจารณาให้ออทัมกลับบ้านและกินยาบำรุงประสาทต่ออีก 2 สัปดาห์
หมอแนะนำให้เจ้าของพามาฉีดยาหรือหยดหลังป้องกันเห็บหมัดแทนการกินในครั้งต่อไป

กรณีของออทัมเป็นเหตุการณ์ที่สามารถพบเจอได้บ่อยครั้ง เนื่องจากความรู้เท่าไม่ถึงการณ์ของเจ้าของ

และกรณีของออทัมยังเป็นความโชคดีอย่างมากที่มีอาการผิดปกติไม่มาก และสามารถหายได้อย่างรวดเร็ว อาจเป็นเพราะปริมาณยาที่กินเข้าไปไม่สูงมาก

การกินยา ivermectin เกินขนาดสามารถพบความผิดปกติทางระบบประสาทได้หลายอย่าง เช่น เดินเซ ชัก พฤติกรรมเปลี่ยน ซึม อาเจียน อ่อนแรง หายใจลำบาก ตัวสั่น ถ้าอาการรุนแรงอาจถึงขั้นเสียชีวิตได้

อย่างไรก็ตามถ้าเจ้าของสังเกตถึงความผิดปกติได้เร็วและพามาหาหมอภายใน 6 ชั่วโมงหลังจากกินยาโอกาสหายและดีขึ้นก็จะมีมากขึ้นไปด้วย ในปัจจุบันยังไม่มียาที่ใช้แก้พิษของยา ivermectin ได้ การใช้ยาชนิดนี้จึงต้องใช้อย่างระมัดระวังและคำนึงถึงความปลอดภัยของสัตว์เลี้ยงเป็นสำคัญ

หมอจึงแนะนำว่าการใช้ยาป้องกันเห็บหมัดทุกชนิดเพื่อความปลอดภัยและประสิทธิภาพสูงสุดของยาควรปรึกษาสัตวแพทย์ก่อนใช้ทุกครั้ง และควรเลือกใช้ยาที่ได้รับการขึ้นทะเบียนอย่างถูกต้องตามกฎหมายเท่านั้น

สพ.ญ.เมธาวี สิงหบุตร
โรงพยาบาลสัตว์ไอเว็ท