โรคหลอดลมตีบมักเกิดกับสุนัขพันธุ์เล็กทั้งเพศผู้และเพศเมีย สุนัขพันธุ์ Yorkshire terrier พบได้บ่อยมากที่สุด แต่ในสุนัขพันธุ์ Pomeranians, Chihuahuas, Poodles และ Maltese มักเกิดจากสาเหตุอื่นโน้มนำ มีรายงานเกิดในสุนัขพันธุ์ใหญ่ได้ด้วย
สาเหตุ
สาเหตุของการเกิดหลอดลมตีบยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด กระดูกอ่อนบริเวณหลอดลมของสุนัขที่เกิดหลอดลมตีบ พบว่ามีจำนวนเซลล์ลดลงกว่าปกติ ผลจากการที่กระดูกอ่อนบริเวณหลอดลมอ่อนตัว ทำให้หลอดลมด้านบนและด้านล่างเกิดการแบนทับตัวลงมา ทำให้เกิดการอุดตันที่ท่อทางเดินหายใจ
การวินิจฉัย
สุนัขที่เกิดปัญหาหลอดลมตีบ มักมีประวัติของการไอเรื้อรังแบบมีเสียงเหมือนห่าน (goose honk) เหนื่อยง่าย หายใจลำบาก มีปัญหาระบบทางเดินหายใจ บางรายอาจมีประวัติ หมดสติ (syncope) ได้ถ้าสุนัขหายใจลำบากอย่างรุนแรง การฉายรังสีวินิจฉัยควรทำการถ่ายภาพทั้งช่วงหายใจเข้าและหายใจออกเพื่อแยกความผิดปกติของระบบทางเดินหายใจหรือหัวใจ การส่องกล้อง(endoscope) เป็นต้น
การรักษา
การรักษาทางอายุรกรรมไม่สามารถทำให้หายขาดได้ การเลือกวิธีการรักษาขึ้นกับอาการทางคลินิกและความรุนแรงของโรค อาจทำการรักษาทางอายุรกรรมร่วมกับการผ่าตัดในกรณีที่สุนัขแสดงอาการแบบเฉียบพลัน
การรักษาทางยา
ในรายเฉียบพลัน หลอดลมตีบอาจแสดงอาการระบบทางเดินหายใจเฉียบพลัน สิ่งที่ควรทำคือ ให้สุนัขอยู่ในสภาพที่ไม่มีความเครียดและให้ออกซิเจนกับสุนัข การให้ใช้ยาสเตียรอยด์ เพื่อลดภาวะกล่องเสียงบวมน้ำและการระคายเคืองของหลอดลม อาจใช้ยาแก้ไอเพื่อกดการไอและทำให้สุนัขสงบลง อาจใช้ ยาซึมร่วมด้วยหรือไม่ก็ได้
ในรายเรื้อรัง การรักษาทางยาในกรณีหลอดลมตีบ แบบ ในรายที่มีอาการรุนแรง ให้ ยาขยายหลอดลม ยาสเตียรอยด์ และ ยาปฏิชีวนะร่วมด้วย การลดน้ำหนักมีประโยชน์ในรายสุนัขอ้วนที่เป็นโรคนี้แต่เป็นเรื่องที่ทำได้ยากเพราะสุนัขมักจะไม่ทนต่อการออกกำลังกาย การแยกสุนัขให้ห่างจากสารระคายเคืองต่างๆเช่นควันบุหรี่ ฝุ่น เป็นสิ่งจำเป็น
การรักษาทางศัลยกรรม
การรักษา tracheal collapse ทางศัลยกรรมนั้น แนะนำในกรณีสุนัขไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยามาเป็นระยะเวลาอย่างน้อย 2 สัปดาห์ หรือ กรณีที่สุนัขมีอาการรุนแรงมาก มีวิธีการผ่าตัดมากมายในการรักษาหลอดลมตีบ เช่น tracheal ring chondrotomy , การพับเยื่อหุ้มหลอดลมคอด้านบน , การใส่ของแข็งรูปตัวซี เป็นอวัยวะเทียมที่ด้านล่าง, การผ่าตัดเชื่อมต่อหลอดลมคอ และการใส่อวัยวะเทียมที่หลอดลมคอ(endotracheal prostheses) วิธีเหล่านี้ปกติมักจะไม่ได้ผล ปัจจุบันการรักษาทางการผ่าตัดมีการประยุกต์ใช้วงแหวนโพลีโปรพิลีน (polypropylene ring) แทน วิธีการหนึ่งที่นิยมใช้เหมือนกันคือการใช้ polypropylene spiral prothesis ซึ่งมีข้อดีหลายประการ เช่น ความยืดหยุ่นดี ,ยึดติดกับหลอดลมคอแบบเดียวและไม่ต้องทิ้งส่วนของหลอดลมคอที่ไม่ดีไว้
สรุป
หลอดลมตีบเป็นปัญหาระบบทางเดินหายใจที่พบได้บ่อยในสุนัขพันธุ์เล็ก สาเหตุการเกิดยังไม่ทราบเป็นที่แน่นอน ปัจจัยในการเกิดมีอยู่มากมาย สุนัขที่ป่วยมักจะมีประวัติเรื่อง การไอเรื้อรัง หายใจลำบาก ออกกำลังกายหนักไม่ได้ สุนัขที่เป็นโรคหัวใจและโรคทางระบบทางเดินหายใจอาจแสดงอาการของ หลอดลมตีบได้ สามารถทำการวินิจฉัยหลอดลมตีบจากการฉายรังสี และ การส่องกล้องเข้าหลอดลมและการรักษาสามารถบรรเทาอาการได้
โรงพยาบาลสัตว์ตลิ่งชัน
สพ.ญ.อรญา ประพันธ์พจน์
คลินิคเฉพาะทางโรคหัวใจ
